Hoe creëren we ruimte voor meer vrouwen in de IT-sector?

De IT-sector is de snelst groeiende sector binnen de Nederlandse economie, inmiddels verantwoordelijk voor zo’n 6 procent van het BBP. Het is een enorm kansrijke sector. Helaas wel voornamelijk voor mannen. Slechts 22 procent van alle techbanen in Europa worden ingevuld door vrouwen. Dit is jammer, want vrouwen kunnen bijdragen aan het oplossen van een aantal bestaande uitdagingen binnen de sector, zoals het personeelstekort. Daarnaast spelen vrouwen een grote rol in het vergroten van winst en het boosten van de creativiteit. Het is dus belangrijk ruimte te maken voor meer vrouwen in de IT. In dit artikel bespreken we hoe we dit met zijn allen, zowel bedrijven, onderwijsinstellingen als individuen, kunnen bewerkstelligen.

Genderkloof in de IT-sector

De genderkloof in de IT-sector blijft enorm. Vrouwen zijn niet alleen ondervertegenwoordigd in de IT-sector als geheel, maar er zijn ook minder vrouwen in hoge IT-functies.

Aantal vrouwen in de IT-sector

Van de Europese beroepsbevolking werkt 5 procent in de IT, dat zijn in totaal 12 miljoen mensen. Binnen IT-organisaties is 37 procent vrouw. Het aantal vrouwen in techrollen in Nederland is in 2023 afgenomen naar 19 procent, waar dat in 2022 nog 21 procent was. Daarmee daalt Nederland 3 procent onder het Europees gemiddelde. De meeste vrouwen zijn volgens het onderzoek te vinden in UX- en Design-rollen. Daar steeg het aantal vrouwen overigens, van 39 procent in 2023 naar 47 procent.

Aantal vrouwen in hoge IT-functies

Verder blijkt uit onderzoek dat niet alleen het totaal aantal vrouwen in technische functies, maar ook het aantal vrouwen in hoge technische functies afnam in 2023. Vorig jaar was nog 22 procent van de mensen in zo'n rol vrouw, nu is dat nog 13 procent. Bij slechts twee van de 25 AEX-bedrijven is een vrouw eindverantwoordelijk voor IT. Dat komt neer op acht procent. Bij startups, is maar 10 procent van de founders vrouw. Maar 0.7 procent van het durfkapitaal ging naar vrouwelijke founders. Dit benadrukt de noodzaak voor meer genderdiversiteit.

Oorzaken van minder vrouwen in de IT-sector

Er zijn twee belangrijke punten waarop vrouwen in de Europese technologiesector afhaken: aan het einde van het voortgezet onderwijs en bij toetreding tot de arbeidsmarkt.

Minder vrouwen volgen een IT-opleiding

Een groot deel (42 procent) van de vrouwen komt niet via de reguliere route (door na de middelbare school een ICT-studie te volgen) aan een baan in de IT-sector, maar via een carrièreswitch. Slechts krap 14 procent heeft een technische opleiding afgerond. Het verschil tussen jonge vrouwen en mannen in de keuze voor techniek is al terug te zien in het voortgezet onderwijs. Jongens behalen vaker dan meisjes een havo- of vwo-diploma met een technisch profiel. In het examenjaar 2022 waren dit ruim 12.000 jongens tegenover bijna 10.000 meisjes.

Nederland staat onderaan alle internationale ranglijsten, wat betreft het aantal vrouwen dat een technische opleiding volgt. Binnen Europa staat Nederland op de 27ste plek van 32.

In 2022 hebben 609.000 jongeren van 15 tot 35 jaar een afgeronde technische opleiding. Onder deze jonge technici waren bijna vier keer zoveel mannen (484.000) als vrouwen (125.000). Van de werkende vrouwelijke technici werkte 43 procent in 2022 in een technisch beroep tegenover 65 procent van de werkende mannen.

Er worden uiteenlopende redenen genoemd waarom er zo weinig vrouwen een technische opleiding volgen. Zo zouden meisjes van huis uit niet worden aangemoedigd voor een technische opleiding te kiezen. Ons basisonderwijs zou zijn gefeminiseerd, waardoor er weinig aandacht is voor techniek en IT. Ook zou het ermee te maken hebben dat leerlingen op de middelbare school al vroeg een profiel moeten kiezen. Meisjes zitten dan midden in de overgang van meisje naar vrouw.

Er zijn gênante voorbeelden te vinden van meisjes die wél een technische opleiding volgden: “Bij een tentamen kreeg ik bijvoorbeeld soms te horen dat ik het verkeerde lokaal was ingelopen, want ‘dit is een tentamen informatica’. En als ik een onvoldoende haalde, kreeg ik van zowel studenten als docenten te horen: ‘zie je wel, vrouwen kunnen niet programmeren’. En toen ik een keertje een opdracht presenteerde met een groep mannelijke medestudenten, ging de docent ervan uit dat ik vooral de opmaak van de presentatie had gedaan. Hij geloofde niet dat ik de code had geschreven.” Het is dus niet verbazend dat niet veel vrouwen een IT-opleiding volgen.

Mannencultuur in de IT-sector

Er bestaan hardnekkige stereotypen en vooroordelen over genderrollen, die vrouwen kunnen ontmoedigen om carrières in de IT na te streven. Bijvoorbeeld, het idee dat technologie een mannelijk domein is, kan vrouwen ontmoedigen om zich in dit veld te begeven. De werkcultuur in de IT kan soms vijandig of onaantrekkelijk zijn voor vrouwen. Dit kan variëren van gebrek aan diversiteit en inclusie tot discriminatie en ongelijke carrièrekansen.

Loonkloof tussen vrouwen en mannen

Ook kan het ontmoedigend werken dat vrouwen in de IT-sector minder verdienen dan mannen. Mannelijke softwareontwikkelaars krijgen gemiddeld 8,3 procent meer loon dan vrouwen die hetzelfde werk doen. 2,5 jaar geleden was dit nog ‘maar’ 6 procent. Vrouwen vragen structureel om minder salaris dan mannen en bedrijven doen onvoldoende om het verschil in beloning aan te pakken. Vrouwelijke developers in Nederland verdienen nu gemiddeld 57.400 euro bruto per jaar, terwijl mannen 62.400 euro verdienen. Dit kan betekenen dat vrouwen systematisch om minder vragen en/of dat bedrijven niet genoeg doen om deze discrepantie te corrigeren.

Kortom, de stimulans vanuit thuis, het beeld van deze sector en de loonkloof werken tegen. Er lijkt een cultuurverandering nodig te zijn om meer vrouwen in de IT-sector te krijgen.

Redenen voor meer vrouwen in de IT-sector

Er is een positieve correlatie tussen genderdiversiteit en het succes van bedrijven in termen van winst, personeel en meerwaarde voor de eindconsument. Daarnaast bestaat er ook een verband tussen genderdiversiteit en de economie als geheel.

Economie gaat erop vooruit dankzij vrouwen

McKinsey berekende onlangs dat als Europa het aandeel vrouwen in de tech-bevolking verdubbelt per 2027 (dus tot zo’n 45 procent of 3,9 miljoen), de Europese economie er zo’n 260 tot 600 miljard (!) euro op vooruit zou gaan. Het aankaarten van het tekort aan vrouwen in de IT-sector gaat om veel meer dan het juiste doen: het is een economische noodzaak.

Vrouwen zorgen voor meer winst

Vrouwelijke leidinggevenden spelen een rol in het bevorderen van hogere winstcijfers. Bedrijven met een evenwichtig samengesteld management laten niet alleen betere prestaties zien, maar ervaren ook aanzienlijke winststijgingen. Bijna 75 procent van de bedrijven die de genderdiversiteit in hun management volgen, meldt een toename in winst variërend tussen 5 en 20 procent. De meerderheid van deze bedrijven noteert een specifieke winststijging tussen 10 en 15 procent. Deze positieve ontwikkeling wordt deels toegeschreven aan de neiging van vrouwen om risico's te vermijden en hun gerichtheid op de lange termijn.

Oplossing voor personeelstekort: vrouwen

Bedrijven die vrouwen en mannen gelijk behandelen, kunnen logischerwijs putten uit een grotere talentpool. Daarnaast slagen vrouwen er over het algemeen beter in goede mensen te behouden en zijn ze succesvoller in het aantrekken van talent.

Meerwaarde voor de (vrouwelijke) eindconsument

Bovendien is 50 procent van de eindconsumenten vrouw. Als producten voor vrouwen uitsluitend door mannen worden gemaakt, kunnen er logischerwijs zaken over het hoofd worden gezien. Een sprekend voorbeeld is de misser van Apple bij het ontwikkelen van de Apple Watch. Er was door het mannelijke onderzoeksteam niet aan gedacht om een menstruatiecyclus kalender toe te voegen. Het is dus belangrijk dat het personeelsbestand een afspiegeling vormt van de groep eindconsumenten.

Best practices en initiatieven

Ondanks de cijfers, heeft ruim 42 procent van de Nederlandse techbedrijven geen enkele concrete stap op het onderwerp genomen. Wat kunnen we met zijn allen doen ruimte te creëren voor meer vrouwen in de IT-sector?

Opleiding en rolmodellen

Ondersteuning vanaf het begin is belangrijk. Het is nodig meer vrouwen te stimuleren om te kiezen voor een carrière in de IT en hen in hun ontwikkeling te ondersteunen. Een gebrek aan zichtbare vrouwelijke rolmodellen in de IT kan vrouwen ontmoedigen om te geloven dat ze succesvol kunnen zijn in deze branche. Het hebben van rolmodellen kan vrouwen inspireren en hen laten zien dat ze een plaats hebben in de IT. Ook voorlichting en workshops op de basisschool, plus passend studiemateriaal en passende lessen binnen de opleidingen zijn noodzakelijk om meisjes of vrouwen aan te trekken en te behouden.

Inclusie en diversiteit als prioriteit binnen bedrijven

Er is een gebrek aan bewustzijn over waarom we nog steeds een onderwerp als gendergelijkheid aan de orde moeten stellen. Er zijn mensen die in een bubbel leven waarin ze denken dat er geen discriminatie plaatsvindt. Het is dus belangrijk bewustzijn te creëren rondom inclusie en diversiteit en dit een prioriteit te maken. Gendergelijkheid en leiderschap is bij minder dan de helft van de bedrijven momenteel een prioriteit. Het goede nieuws is dat er een flinke vooruitgang is ten opzichte van 2021, toen nog maar bij 31 procent van de bedrijven prioriteit was. Ook positief is dat het optimisme over het bereiken van gendergelijkheid groeit. De verwachting is dat het tien jaar of minder zal duren voordat we gendergelijkheid in leiderschap zien binnen de sector, waar 4 jaar geleden nog verwacht werd dat dit 54 jaar zou duren.

Wervings- en selectieprocessen en arbeidsvoorwaarden

In sommige gevallen zijn wervings- en selectieprocessen niet voldoende gericht op het aantrekken van vrouwen, waardoor de instroom beperkt blijft. Het is niet gek dat voor vrouwen andere pullfactoren gelden dan voor mannen. Vrouwen vinden mogelijkheden en voorzieningen om thuis te werken, flexibele werkuren, de vierdaagse werkweek en mogelijkheden voor persoonlijke ontwikkeling belangrijk. Mannen hechten meer waarde aan een bedrijfsauto, bonus, goed pensioen en 13e maand. Als je vrouwen binnen wil halen moet je dus meer de nadruk leggen op de pullfactoren waar zij veel waarde aan hechten. Als je daarnaast je vacatures meer richt op vaardigheden, creëert dit meer ruimte voor personen met diverse achtergronden. Daarnaast valt op dat 87 procent van de vrouwen in IT het salarisbereik een belangrijk onderdeel van een vacature vindt. Bovendien weet 53 procent van de Nederlandse vrouwen in tech niet hoeveel een man met dezelfde functie en senioriteitsniveau verdient. 

Er is dus veel ruimte voor verbetering. Tegelijkertijd wordt er veel gedaan en zijn veel resultaten geboekt. De IT-sector wordt steeds meer neutraal terrein en belooft een glansrijke carrière, voor zowel mannen als vrouwen. Via deze link vind je wat inspirerende voorbeelden.

Ironhack bootcamps

Ironhack is een groot voorstander van een open IT-sector. We doen onze uiterste best om zowel vrouwen als mannen te enthousiasmeren een IT-carrière op te bouwen. Bij Ironhack zijn 12.500 studenten van 2023 tot en met 2022. Hiervan is 59 procent man en 41 procent vrouw. Tijdens de bootcamps helpt Ironhack deze vrouwen met het bouwen van een portfolio. Daarnaast komt elke cursus met een Career Services programma, waarbij carrière coaches van Ironhack vrouwen klaarstomen voor het proces van leadgeneratie tot het sluiten van deals. gedurende de gehele bootcamp en in het bijzonder in de tiende en laatste week. Dit bevat persoonlijke begeleiding en focus op arbeidsbemiddeling. Zelfs na het afronden van de bootcamp worden vrouwen door hen ondersteund. Dit programma heeft een plaatsingspercentage van 88%. Ook is er het Alumni Program, waarbij vrouwen kunnen blijven doorleren en onderdeel blijven van de Ironhack community, waardoor zij hun netwerk kunnen blijven uitbreiden.

Veel vrouwen hebben goede ervaringen bij Ironhack en vinden banen zoals Information Security Officer, Frontend Developer en Software Engineer bij bedrijven als Athlon, Samsung, Meta of starten gewoon een eigen bedrijf, zoals Mindly. Kom in contact met Ironhack via deze link.

Conclusie

Het gebrek aan vrouwen in de IT-sector is duidelijk, tegelijkertijd is het belang van de prominente aanwezigheid van meer vrouwen groot. Er is veel potentie voor het creëren van ruimte voor vrouwen binnen deze sector. Oplossingen omvatten onder andere het met open armen ontvangen van vrouwen binnen technisch onderwijs, het creëren van een open en inclusieve werkcultuur en het neutraler maken van wervingsstrategieën. Het vergroten van het aantal vrouwen in de IT-sector op zich is niet voldoende. Het is cruciaal om gelijkheid te creëren in termen van kansen en beloning en transparantie te bieden. Het is niet alleen aan mannen of vrouwen om dit te bewerkstelligen, het gaat om collectieve actie van bedrijven, onderwijsinstellingen en individuen.